Soms raken citaten van anderen iets aan bij jezelf. Dat gebeurde bij mij toen ik de toespraak las, die Abraham Lincoln in 1862 uitsprak in het Amerikaanse Congres:

“The dogmas of the quiet past are inadequate to the stormy present. The occasion is piled high with difficulty, and we must rise with the occasion. As our case is new, so we must think anew and act anew. We must disenthrall ourselves, and then we shall save our country.”

Zo beleef ik ook de huidige tijd. We lopen vast in onze oude denkwijzen en onze oude organisatie structuren. Niet alleen ecologisch (uitputting van de aarde), economisch (bankencrises), politiek (wegkwijnend vertrouwen van de burger), maar ook in organisaties (medewerkers en klanten voelen zich niet gehoord en niet verbonden). 

Professor Jan Rotmans, hoogleraar transitiekunde, zegt hierover:

“De Nederlandse samenleving bevindt zich in een overgangsfase. De samenleving kantelt van een centraal geleide, top-down gestuurde naar een decentrale, bottom-up samenleving. Er ontstaat een nieuwe orde, bestaand uit horizontale verbanden, zoals lokale gemeenschappen, coöperaties, sociale en fysieke netwerken. Deze nieuwe orde opereert voor veel mensen nog onder de radar maar vormt al wel een bedreiging voor de bestaande orde. De oude orde is nog verticaal opgebouwd en bestaat uit silo’s, die langzamerhand afbrokkelen: vakbonden, belangenorganisaties, brancheclubs, politieke partijen, natuur & milieuorganisaties, tv-omroepen, etc. Zij stammen uit een hiërarchisch tijdperk waarin ideologie en religie nog de pijlers vormden van de samenleving. De nieuwe orde is pragmatisch, divers en diffuus en wordt gedreven door andere waarden en is daarmee nogal ongrijpbaar voor de oude orde.”

Voor mij is deze overgang geen bedreiging, maar juist een wenkend perspectief. Een decentrale bottom-up gestuurde wereld en organisaties, waarin mensen goed gedijen en zich kunnen ontwikkelen in verbinding met hun diepste waarden en met respect voor anderen. Geen discussies meer, waarin ik naar mezelf luister en tegen de ander praat, maar echte verbinding met de ander. Pas als ik vanuit diep gevoelde empathie door de ogen van de ander kan kijken zonder oordeel en met open hart zullen er nieuwe oplossingen ontstaan. Anders Kijken, Anders Denken en Anders Doen voor de rationale bedrijfsmatige processen en Anders Kijken, Anders Zijn en Anders Doen om in voortdurende in verbinding met mijn diepste waarden en steeds reflecterend op mijn eigen handelen, samen te werken met anderen voor een betere wereld.

Misschien klinkt dit zweverig, maar als u met mij werkt zult u merken, dat het heel concreet wordt. In de basis blijf ik de nuchtere friese boerezoon. Natuurlijk neem ik wel mijn opleiding en jarenlange ervaring als psycho-therapeut in een psychiatrische setting mee.

En ook de 25 jaar, die ik in bestuursfuncties in de zorg gewerkt heb. Steeds zocht ik naar nieuwe organiseervormen, waarbij mensen en medewerkers zich kunnen ontwikkelen en tot hun recht komen. Daarnaast was ik vice-voorzitter bij de branche-organisatie VGN en toezichthouder bij een RABO-bank en mocht daar ook op landelijk niveau bij het strategisch beleid een rol vervullen. Naast deze uitvoerende ervaring heb ik mij steeds ook professioneel ontwikkeld, o.a. door een organisatie advies opleiding bij het SIOO en in 2008 haalde ik cum laude een master-degree bij het INSEAD te Fontainebleau in Clinical Organisational Psychology. Mijn huidige werkwijze wordt de laatste jaren vanuit deze brede basis ook sterk geinspireerd door Lean en TheoryU.

Dit alles maakt mij tot een generalist, die toevoegende waarde kan hebben op verschillende niveaus in organisaties, van strategische vraagstukken tot begeleiding van bestuursteams en individuen.

Dit stelt mij in staat organisaties te begeleiden, wanneer zij willen transformeren naar een nieuwe duurzame manier van werken conform de uitgangspunten van organiseren 4.0 (zie hiervoor bij Otto Scharmer e.a. en ook het artikel Regie op Locatie). In de kern gaat het om “ontketenen”, zowel van individuen als organisaties. Mensen helpen zich te bevrijden van hun oude overtuigingen en ingesleten oud gedrag, dat hen remt en niet verder helpt. En organisaties helpen zich bewust te maken van de tendens oude patronen in stand te houden, die al lang geen waarde meer toevoegen. Vaak komt goed bedoeld nieuw beleid niet uit de verf door de oude cultuur. Echt transformeren betekent voor ieder individu: niet oordelen, maar onderzoeken; niet afhaken, maar verbinden en het loslaten van oude oplossingen en bestaande plannen, zodat er een nieuwe duurzame richting en een gedragen nieuwe werkwijze ontstaat.

Zelfbestuur op locatieniveau

Ook de zorg maakt er nu kennis mee. De U-theorie is voor Pieter de Kroon een inspiratiebron geweest voor zijn concept van Regie op Locatie (ROL).

“Alles centraal houden werkte niet meer”, vertelt Pieter de Kroon. Regie op Locatie was het alternatief dat in twee jaar tijd furore maakte bij Vanboeijen, een grote organisatie (1.400 medewerkers) in Drenthe voor mensen met een verstandelijke beperking.

De essentie is dat op een locatie medewerkers, cliënten en hun verwanten zoveel mogelijk zelf beslissen wat er gebeurt. Drie partijen die op locaties zelf bepalen wat er gebeurt. Inclusief een eigen budget. In principe kunnen ze alles doen zonder de centrale diensten van Vanboeijen in te schakelen. “De maatstaf voor alle handelen is dat medewerkers ervaren dat ze goed werk leveren en dat cliënten ervaren dat ze een goed leven hebben. Het wantrouwen van een centraal georganiseerde span of control maakt plaats voor vertrouwen in de juiste keuzes die op lokaal niveau worden gemaakt.”